Φυσικό Περιβάλλον

Βουνά

Η Οίτη ύψους 2.152μ. είναι ένα από τα ωραιότερα Ελληνικά βουνά, με θαυμάσια απέραντα  ελατοδάση σπάνια είδη φυτών και λουλουδιών, πλούσια πανίδα. Στα γυμνά μέρη σχηματίζονται όμορφα λιβάδια γεμάτα σπάνια αγριολούλουδα.

Πολλά νερά κατεβαίνουν τις περισσότερες φορές απότομα, μέσα από τα απόκρημνα και πανέμορφα φαράγγια σχηματίζοντας καταρράκτες. Πολλές πηγές, αρκετές καταβόθρες, οροπέδια φυσικά μπαλκόνια.
Η Οίτη βρίσκεται μοιρασμένη ανάμεσα στους νομούς Φθιώτιδας και Φωκίδας. Το βόρειο μέρος του βουνού αποτελεί το πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Οίτης. Στα νότια της Οίτης ορθώνεται επιβλητικά η Γκιώνα,  ενώ δυτικά  τα Βαρδούσια.

Ποτάμια

Από τις κορυφές της Οίτης αρχίζει ο ονομαστός παραπόταμος του Σπερχειού, ο Γοργοπόταμος, που έγινε σύμβολο της αντίστασης του έθνους στις μέρες της Γερμανικής κατοχής

Το χωριό διασχίζουν παραπόταμοι οι οποίοι ενώνονται για να σχηματίσουν τον ποταμό Μόρνο τα νερά του οποίου αφού σχηματίσουν την ομώνυμη λίμνη καταλήγουν στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Τα ποτάμια του χωριού, με άφθονα νερά χειμώνα- καλοκαίρι, σχηματίζουν μικρούς καταρράκτες και φυσικές λεκάνες τις λεγόμενες από τους ντόπιους « μπαρούκες» στις οποίες η νεολαία του χωριού δροσίζεται τους καλοκαιρινούς μήνες.

Βλάστηση-χλωρίδα

Το μεγαλύτερο μέρος της Οίτης καλύπτεται από ελατόδαση κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica) που διακόπτονται από μικρά ή μεγάλα διάκενα με λιβαδική βλάστηση. Στα ελατοδάση συναντά κανείς το θαυμάσιο κόκκινο κρίνο (Lilium chalcedonicum) και μια μεγάλη ποικιλία από πλατύφυλλα δέντρα και θάμνους όπως μελιό (Fraxinus ornus), γαύρο (Carpinus sp.), σφενδάμια (Acer sp.), κράταιγους (Crataegus sp.), προύνους (Prunus sp.), πλατάνια (Platanus sp.), ιτιές (Salix sp.), κ.λ.π., σε μικρές συδενδρίες ή μεμονωμένα άτομα.

Ένα από τα εντυπωσιακά οροπέδια της Οίτης, οι Λιβαδιές έχουν πλούσια υπαλπική βλάστηση, όπου κυριαρχεί η αγροστώδης μαραβίτσα ή τούφα (Festuca sp.), είδη αστράγαλου (Astragalus sp.), γκενίστας (Cenista sp.), παλαμονίδας (Cnonis sp.) και πολλά ενδημικά των βουνών της Ελλάδας, όπως ο νάρκισσος (Narcisus poeticus), Diospytos lotus, Asperula oetaea, Hieracium sp., Daphne. Στους υψηλούς βράχους φυτρώνει ο Sideritis romana, είδη sempervirum, sedum κ.α.

Πανίδα

Η πανίδα της Οίτης, αν και είναι πλούσια σε ποικιλία ειδών και πληθυσμό, περιλαμβάνει μάλλον κοινά και ευρέως διαδεδομένα είδη. Ενα μικρό κοπάδι από αγριόγιδα (Rupicapra rupicapra) είναι πιθανόν ο νοτιότερος πληθυσμός του είδους στην Ελλάδα, ενώ ο λύκος (Canis lupus) μπορεί περιστασιακά να εμφανισθεί το χειμώνα.
Η πτηνοπανίδα της περιοχής είναι τυπική των ορεινών οικοσυστημάτων και περιλαμβάνει κυρίως δασόβια είδη. Υπάρχει επίσης ικανοποιητική ποκιλία σε ερπετά, αμφίβια και έντομα που πλουτίζουν το ζωικό κόσμο του βουνού.
Στην Οίτη ζουν επίσης ζαρκάδια, λιγοστά ελάφια, αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, σκίουροι και ασβοί. Το σπανιότερο είδος θηλαστικού που απαντά εκεί είναι το αγριόγιδο (Rupicaper Balcanicus). Από τα ερπετά και τα αμφίβια ιδιαίτερη αξία έχει ο αλπικός τρίτωνας, μικρό αμφίβιο, και η βομβίνη.
Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει χρυσαετούς, φιδαετούς, μπούφους, δεντρογέρακες, πέρδικες, δρυοκολάπτες, τσαλαπετεινούς κ.λπ. Αναπαραγόμενα είδη είναι ο Σφηκιάρης Pernis apivorus, ο Φιδαετός Circaetus gallicus, ο Χρυσαετός Aquila chrysaetos, ο Πετρίτης Falco peregrinus, η Πετροπέρδικα Alectoris graeca, ο Μπούφος Bubo bubo, η Σταχτοτσικλιτάρα Picus canus, η Μαυροτσικλιτάρα Dryocopus martius, η Μεσοτσικλιτάρα Dendrocopos medius και ο Λευκονώτης Dendrocopos leucotos. Επίσης είναι σημαντική περιοχή για τα Όρνια που φωλιάζουν έξω από το Δρυμό.

Εκκλησίες

Στη πλατεία του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου η οποία γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο και το χωριό έχει το παραδοσιακό του πανηγύρι. Αφήνοντας τα τελευταία σπίτια του χωριού, στο κάτω μέρος, και κατηφορίζοντας σχεδόν παράλληλα με ένα από τους παραποτάμους του Μόρνου, συναντάμε την εκκλησία του Αγίου Πνεύματος. Μία εκκλησία βυζαντινού ρυθμού που σώζεται  από τον 12^ο αιώνα, σκεπασμένη με πανύψηλες βελανιδιές. Εκεί υπήρχε και το πρώτα νεκροταφείο με το αντίστοιχο οστεοφυλάκιο.
Δύο χιλιόμετρα πριν από το χωριό, στην αριστερή πλευρά του δρόμου βλέπουμε το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία σε τέτοια θέση ώστε να αγναντεύει όλα τα σπίτια του χωριού. Πλησιάζοντας στο χωριό  δεξιά του δρόμου, στέκεται επιβλητικά επάνω σε λόφο το γραφικό και παλιό εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, με θαυμάσια θέα την ελατόφυτη πλευρά της Οίτης και τις κορυφές της Γκιώνας.

Αρχαιολογικοί χώροι

Πυρά  Ηρακλέους

Στη θέση Μάρμαρα της Καταβόθρας,  μπροστά στον αρχαιολογικό χώρο δεσπόζει ένας λοφίσκος. Η πάλαι ποτέ περίφραξή του κείτεται στο έδαφος σε κακή κατάσταση. Ανηφορίζουμε την ομαλή χορταριασμένη πλαγιά ,χωρίς κάποιο σηματοδοτημένο μονοπάτι. Σε λιγότερο από 5΄βρισκόμαστε στην κορυφή. Εδώ  υπάρχουν τα ερείπια δωρικού οικοδομήματος  και σύμφωνα με την μυθολογία νεδώ στήθηκε η Πυρά, όπου κάηκε ο Ηρακλής για να απαλλαγεί από τους αφόρητους πόνους του δηλητηριασμένου χιτώνα που του έδωσε να φορέσει η Δηιάνειρα. Ο χώρος είναι κατάσπαρτος από μεγάλες ασβεστολιθικές πέτρες,κάποιες από τις οποίες φέρουν υψηλής ποιότητας λάξευση. Σε κάποια σημεία διακρίνονται τμήματα δαπέδου, καλυμμένα με πολύ ογκώδεις πλάκες. Διασώζονται και κάποια κομμάτια ραβδωτών κιόνων.

Η πρώτη προσπάθεια ανασκαφής έγινε το 1919 από τον τότε έφορο αρχαιοτήτων Νικ. Παπαδάκη. Το οικοδόμημα που αποκαλύφθηκε είχε λεηλατηθεί από κατοίκους της περιοχής που χρησιμοποίησαν τους λαξευτούς λίθους στην οικοδόμηση σπιτιών και εκκλησιών. Τρία κομμάτια επιγραφής παραπέμπουν, κατά τον αρχαιολόγο, στα “Οιτέα  Ηράκλεια” γιορτές δηλαδή προς τιμήν του Ηρακλέους. Βρέθηκαν επίσης αφιερώματα πήλινα και μεταλλικά, αιχμές από δόρατα που παριστάνουν γυμνό τον Ηρακλή και 13 συνολικά νομίσματα.. Κάποια από τα ευρήματα  φιλοξενούνται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο Θηβών. Το μνημείο χρονολογήθηκε στον 3ο αιώνα πΧ. ενώ οι στάχτες της πυράς θεωρούνται προγενέστερες του 6ου αιώνα πΧ. Νέες ανασκαφές έγιναν το 1988 από τον Π. Πάντο, έφορο αρχαιοτήτων Φθιώτιδας. Το βέβαιο είναι ότι στον ναό, από την εποχή της δημιουργίας του ως τους Ρωμαικούς χρόνους γίνονταν θυσίες ζώων προς τους θεούς σε ανάμνηση του μυθικού ήρωα Ηρακλή.